این مقاله با رویکرد تحلیلی و با هدف بیان وظایف دولت قرآنی نگاشته شده است و با استفاده از آیات قرآن کریم در قالب دو بخش وظایف داخلی و وظایف خارجی به تبیین وظایف دولت اسلامی میپردازد. آشکار است که مهمترین وظایف هر نظام سیاسی، تأمین نیازهای عمومی جامعه است که افراد و گروههای اجتماعی از تأمین آن ناتوان هستند، نظیر امنیت داخلی و خارجی که باید بهوسیله همه افراد جامعه تأمین شود و بیشک دولت به نمایندگی از جامعه به تدوین مقررات و اعمال راهکارهای لازم میپردازد. دفاع از مرزهای یک کشور، یا نیازمندیهای بهداشتی جامعه، چیزی نیست که از عهده تکتک افراد یک جامعه برآید، ازاینرو، نیاز است که نهادی برتر و قدرتمند ساماندهی امور را بر عهده داشته باشد.
تفاوت مهم وظایف نظام قرآنی با سایر نظامها آن است که نظام قرآنی، افزون بر تأمین نیازهای مادی، بر توزیع عادلانه امکانات تأکید میورزد و به لحاظ توجه به فطرت و حقیقت انسان ارزشمدار است. ازاینرو، عدالتخواهی، هدایت و تربیت جامعه برای نیل به سعادت و خیر حقیقی و ملاحظه مصالح اخروی، از شاخصههای اصلی وظایف دولت در نظام قرآنی است.